schaatsfabriek
bouwjaar 1893
Adres: Ee-gracht 11 8651 EG IJlst
Architect: Onbekend
Oorspronkelijke functie: fabriek
Huidige functies: museum, woning
Toegankelijk voor publiek: Nee
AdresEe-gracht 11 8651 EG IJlst
Architect
Oorspronkelijke functie
Het stadje IJlst was vanaf het midden van de 19e eeuw een centrum van kleinschalige metaalnijverheid. Vooral gereedschapmakers en schaatsenfabrieken waren belangrijk voor de lokale werkgelegenheid. De bekendste fabriek was de firma Nooitgedagt, gesticht in 1865 door Jan Jarigs Nooitgedagt in het centrum van IJlst, aan de Ee-gracht. Het bedrijf groeide al snel uit tot een grote onderneming.
In 1893 werd een nieuw fabrieksgebouw in Friese gele steen gebouwd, een drielaags langgerekt pand in traditionele stijl met ijzeren segmentboogvensters. In 1899 werd dit complex al weer uitgebreid. In 1911 volgde een nieuwe expansie, met de bouw van een groot betonnen fabrieksgebouw van drie bouwlagen, waarvoor de Ee-gracht zelfs werd overkluist. Tegelijk met de bouw van dit dominerende moderne witte bedrijfspand met plat dak werd een nieuw ketelhuis met schoorsteen gebouwd.
In 1975 kwam een einde aan de bedrijvigheid, er was geen emplooi meer voor de gereedschapsproducten en schaatsen. De fabrieksgebouwen raakten in de jaren daarna zwaar in verval.
In 2004 werd een restauratieproject uitgevoerd naar plannen van het Bureau voor Harmonische Architectuur Hoogenberk. Het betonnen bedrijfspand uit 1910 werd gesloopt en de gracht weer opengegraven. Het oude fabrieksgebouw in gele steen werd gerestaureerd, in opdracht van de Stichting DBF.
De begane grondverdieping kreeg een nieuwe bestemming als museum ”Doe- en kijkcentrum Nooit Gedagt” , gewijd aan de historie van de firma Nooitgedagt. Op de bovenliggende verdiepingen werden appartementen gerealiseerd. De deels ingekorte schoorsteen werd hersteld en het ontbrekende deel met een moderne, open staalconstructie gecompleteerd.